บทว่า อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา - เพื่อบรรลุอรหัตผลที่ยังไม่บรรลุ
คือ เพื่อต้องการบรรลุอรหัตผล.
บทว่า อตฺถิ อายวํ ได้แก่ ความเพียรมีอยู่. ปาฐะว่า อายาวํ
บ้าง
บทว่า ตสฺมิมฺปิ าเน อนุปฺปตฺ - แต่เมื่อยังไม่บรรลุฐานะนั้น
คือ เมื่อยังไม่บรรลุอริยมรรคอันเป็นเหตุแห่งอรหัตผลนั้น ด้วยสามารถ
แห่งการปรารภความเพียรนั้น.
บทว่า ตปฺปจฺจยาปิ เวทยิตํ คือ เพราะฐานะแห่งพระอรหัต
เป็นปัจจัย ย่อมมีกุศลเวทนา ด้วยบทนี้ ท่านถือเอาโลกุตรเวทนา
ที่เกิดแล้ว เกิดพร้อมกับมรรค 4. แต่อาจารย์บางพวกพรรณนาไว้ว่า
บทว่า อายวํ คือ การปฏิบัติ. บทว่า ตสฺมิมฺปิ ฐาเน อนุปฺปตฺเต-
เมื่อยังไม่บรรลุฐานะแม้นั้น คือ บรรลุภูมินั้น ดังนี้.
จบ อรรถกถาปเทสวิหารญาณนิทเทส

วิวัฏฏญาณฉักกนิทเทส

[246] ปัญญาในความมีกุศลธรรมเป็นอธิบดี เป็นสัญญา-
วิวัฏฏญาณอย่างไร ?